Komu kamień, komu?

Plaża w Ustce, to jedna z najpiękniejszych plaż nadbałtyckich. Spędzamy urlop w ośrodku wypoczynkowym pod Ustką, ja, mąż i nasza ukochana wnuczka Wiktoria. Domki kampingowe z lat siedemdziesiątych. Wyremontowane, konserwowane, jednak prymitywne i nieco zatęchłe. Ale za to położone w sosnowym lesie. Ale za to bliziutko plaży. Ale za to tanio.

Kiedy miałam dziewiętnaście lat, byłam tu z rodzicami. Także ze swoim chłopakiem i  parą przyjaciół. Bez nich nie chciałam jechać. Dziewiętnastolatka z rodzicami na wczasach? Nigdy! Byłam przecież dorosła, zakochana i spragniona towarzystwa rówieśników. Domek numer 15 tętnił muzyką z magnetofonu kasetowego i śmiechem. Rodzice jakoś to dzierżyli. Wiedzieli, że mogą to być ostatnie, wspólne wakacje. Mama, tata i córcia jedynaczka. Paczka młodzieży na dokładkę. Zajmowali pomieszczenie na parterze. My zadymialiśmy na pięterku. Lato byłe chłodne i deszczowe, więc często zadymialiśmy. Dosłownie też – bo byliśmy pełnoletni i wszyscy paliliśmy. W tamtych czasach nikomu nie przychodziło do głowy, żeby wychodzić z fajkami na zewnątrz. No i popijaliśmy winko, niezłe wino. Białe, wytrawne Cotnari made in Romania, bo mody na piwo jeszcze nie było. Tym bardziej, że w sklepach przyzwoite piwo nie figurowało, więc ambitna młodzież snobowała się piciem wina z importu. Świetnie bawiliśmy się w swoim towarzystwie, a huczące morze i przepiękna plaża tuż pod nosem schodziły zdecydowanie na plan dalszy.

Śladami z przeszłości zawędrowałam znowu do Ustki. Bardzo, bardzo dorosła. Zakochana, a jakże. Spragniona towarzystwa najbliższych. Zupełny przypadek zdecydował, że zajęliśmy domek numer 15. Odkryłam ten fakt dopiero po powrocie, na podstawie starych fotografii z wakacji spędzonych w Ustce … nie powiem, ile lat temu. Bardzo mnie wzruszyło takie zrządzenie losu. Domki te same, sosny wokół większe. Obecny, prywatny właściciel ośrodka okazał się bardzo sympatycznym człowiekiem i dobrym gospodarzem. Mimo dość surowych warunków kwaterunkowych nie narzeka na, tak zwane obłożenie. Porządek, bliskość pięknej plaży, oddalenie od hałaśliwego centrum Ustki i przepyszne, domowe obiady na miejscu mają, jak się okazuje, swoich zwolenników w różnym wieku, którzy wracają tu od lat. Są nawet stali goście zza granicy: Holendrzy, Francuzi i Hiszpanie. Swoją drogą zastanawiam się, co przyciąga nad zimny i kapryśny Bałtyk ciepłolubnych Hiszpanów? Może niskie ceny? A może rodzaj egzotyki – ostre powietrze, lodowata woda, mało zatłoczona plaża… Ile można się moczyć w morskim rosole, leżeć na piasku jak sardynka obok innych, stłoczonych sardynek i patrzeć w banalnie lazurowe, bezchmurne niebo dysząc z gorąca?

Nad Bałtykiem też świeci słońce, na plaży za parawanem upał, ale wstaniesz i już cię obwiewa chłodny wiatr, już rozglądasz się za jakąś bluzą, bo zwiewne pareo nie wystarczy. Wejdziesz do morza - stawy wykręca napadowe lumbago. Wracasz na piasek taka dzielna po zmaganiach z lodowatymi falami, ale trochę sina. Za parawanem ciepełko, a tu nagle nadpływa pięćdziesięciokilometrowa chmura i czekasz pół godziny na słońce szczękając zębami. Ale to wszystko przecież nasze. Mamy swoje własne morze, burzliwe (ach, ta krótka, bijąca bałtycka fala!), stalowe z odcieniami granatu, a niekiedy zieleni. Złote, szerokie plaże, jakich mało na południu Europy. No i ten nasz polski hart, bo rodzimy się, dorastamy i żyjemy w takim, a nie innym klimacie. Byle wiaterek nas nie zniechęca, a od zimnej wody nie dostajemy histerii.

Na wstępie naszego nadmorskiego urlopu, Wiktoria wysłuchuje historii o tym, jak po latach jej babcia wróciła w miejsce, gdzie spędzała beztrosko czas, jako młode dziewczę. Dziewczyna, która nawet nie przeczuwała, że wkrótce będzie zabierała na wakacje własne dzieci. Posiadanie wnuków nie mieściło się wtedy w ogóle w jakichkolwiek planach na przyszłość. Wiktoria zna ośrodek wypoczynkowy pod Ustką, bo odkrył go dwa lata wcześniej jej tata, a mój syn rodzony. I to też był kompletny przypadek, bo nie ja mu go poleciłam. Ja, mój mąż i moje dzieci, wszyscy lubimy Bałtyk z jego zaletami i wadami. Syn i synowa bardzo chcieli jechać nad morze. Znaleźli ofertę w necie, skusiły ich przystępne ceny, no i pojechali. I zakochali się od razu w okolicy, w plaży niemal na wyłączność i w tych prostych domkach z komunistycznym, FWPowskim rodowodem. Dla niezorientowanych: FWP – Fundusz Wczasów Pracowniczych. Za komuny na wczasy jeździło się prawie za darmo. Gwarantował to ludziom pracy właśnie ten fundusz. To jedno z moich nielicznych miłych skojarzeń z okresem zamordyzmu.

Wiktoria najpierw obleciała wszystkie zajęte domki, ale niestety nie znalazła żadnej koleżanki z poprzednich wakacji. W takich przypadkach natychmiast wkleja się we mnie, dopóki nie poszuka sobie nowego, rówieśniczego towarzystwa (co zwykle nie trwa długo). Pogoda ładna, ciepło, wrzucamy torby do domku, zakładamy kostiumy i maszerujemy na plażę. Zawsze jestem przejęta tym pierwszym uderzeniem morskiego wiatru, nasilającym się, w miarę zbliżania do celu, hukiem fal i wreszcie powalającym widokiem sinego, rozbujanego bezkresu. Uwielbiam otwartą przestrzeń, a gdzie znajdę jej więcej, niż na brzegu morza?

Plaża, to dla dzieci bezkresna piaskownica z nieograniczonym dostępem do wody, którą można dowolnie zwilżać piasek na babki i inne piaskowe kompozycje i konstrukcje. Dla dzieci do lat powiedzmy… dziewięciu. Jedenastoletnia dziewczyna, to wszak nastolatka, więc Wiktoria nie bierze już publicznie do ręki wiaderka i łopatki. Jeszcze dwa tygodnie temu bawiła się z dziećmi moich przyjaciół w piaskownicy, ale to w działkowym zaciszu. Na plaży w Ustce taki scenariusz odpada.

Najpierw sprawdzamy palcami stóp temperaturę wody. Bez niespodzianek – lodowata. Potem opalanie, niech się dziecko ponudzi. To nie takie złe we współczesnym natłoku natrętnych bodźców i powierzchownych wrażeń. Dajmy czasami naszym dzieciom szansę na przeżycie starej, poczciwej nudy, co przekłada się na pobycie przez chwilę samemu ze sobą, swoimi myślami i uświadomienie własnych potrzeb, chęci do jakiegoś celowego działania. Smarujemy się kremem z filtrem i opalamy, trochę z przodu, trochę z tyłu. Wiktoria zaczyna się wiercić, bo ile ruchliwa jedenastolatka może leżeć plackiem na kocyku? No, to kąpiel. Z babcią oczywiście, bo dziadek woli kontemplować piękno morza z bezpiecznej odległości. 

Zaciskam zęby i wchodzę do wody. W morzu nie zamoczysz się stopniowo, jak w jeziorze. Fale są nieprzewidywalne. Oto hartujesz skórę nóg do kolan i nagle fala zalewa cię do pasa, wchodzisz do pasa i już po chwili jesteś zahartowana po czubek głowy. Ale… przy wnuczce nie pękam. Wiktoria piszczy, wbiega i wybiega z morza, a ja już cała mokra udaję twardziela i zachęcam ją do zanurzenia się w wodzie. Najodważniejsi z odważnych mawiają, że trzeba być twardym, nie „miętkim”. Nie jestem więc miętka, co najwyżej trochę w kolanach, bo reszta stawów mi zesztywniała. Kiedy mija pierwszy szok termiczny, szalejemy z falami i już jest fajnie. Lubię wodę i choć jestem zodiakalnym Bliźniakiem, w upodobaniach bliżej mi do Ryb lub Wodnika.

Dygresja: kiedyś w przedszkolu gawędziłam z moimi sześcioletnimi wychowankami na temat Zodiaku – kto, spod jakiego znaku pochodzi, rodzeństwo, rodzice… Jeden z chłopców, uroczy, pulchny blondynek, oświadczył nagle z całą powagą, że jego mama jest zodiakalną krową. Po chwili konsternacji zaczęłam drążyć temat. Szybko odkryłam w dwuznacznie brzmiącej informacji chłopca żelazną, dziecięcą logikę. Okazało się, że jego mama pochodzi spod znaku Byka, a skoro jest kobietą, to znak też zmienił płeć. Krowa – towarzyszka byka. Proste!

Na wakacjach żądam w pobliżu obecności wody. Letni odpoczynek bez jakiegoś akwenu trochę mnie nuży. Dobrze pływam, ale morze budzi we mnie respekt. Wolę po prostu zabawę z gruntem pod nogami. Wiktoria powoli sinieje, ale nie przejawia chęci do wyjścia na brzeg. Dzieci tak mają. Żeby woda była nie wiem jak zimna, to i tak wlezą, zanurzą się w niej, niczym bobry i nie chcą wyjść. Wyciągam bladoskórą, drżącą wnuczkę z morza, owijam ręcznikiem i czekam, aż wróci jej naturalny kolor.

Plaża w okolicach Ustki jest usiana kamieniami. Niedużymi, kolorowymi, krągłymi, pięknie wypolerowanymi na gładko. Plan zajęcia wnuczki rodzi się błyskawicznie – zbieramy kamienie. Najpierw spontanicznie, te najpiękniejsze, najciekawsze. Przynosimy z plaży, na oko, pięć kilo kamieni. Segregujemy kolorami, potem wielkością i kształtem, tworzymy kategorie. Wiktoria ma żyłkę zbieracza i kolekcjonera. Podłoga pod stołem w domku zapełnia się kolorowymi stosikami.

Następnego dnia znowu zbieramy na plaży kamienie, ale już metodycznie. Więcej ciemnych, bo jest ich mniej, a kolekcję należy uzupełnić. Zaczynamy się robić wybredne. Ten ładny, ten mniej, taki już jest. A to wcale nie kamień, tylko wygładzony kawałek cegły, tu znów obrobione siłą fal zielone szkiełko, zapewne z rozbitej butelki. Precz z fałszywkami, kamień ma być kamieniem, ale Wiktoria ma inne zdanie. Ładne to przecież, choć śmieciowe. Na poczekaniu tworzy nowy zbiór: fałszywek.

Potem zaczynamy fantazjować i improwizować. Obkładamy się ciepłymi kamykami. Salon odnowy biologicznej – azjatycki masaż pleców kamieniami. W Warszawie taki zabieg kosztuje 70 złotych. Pada propozycja zakopania dziadka w piasku: zabieg rozgrzewający stawy. Mój mąż godzi się z oporami, ale po zakopaniu nóg odmawia dalszej współpracy. Pozwala na krótkotrwały azjatycki masaż kamieniami, po czym salon odnowy biologicznej zmieniamy w studio paznokci, tylko dla kobiet. Zatykamy płaskie kamienie między palcami , jak rozpórki stosowane w pedicure. Zaśmiewamy się z nienaturalnego wyglądu naszych stóp. Malujemy paznokcie niby lakierem – przy pomocy chusteczki zwilżamy je wodą i obsypujemy piaskiem. Osiągamy efekt ozdobnego, brokatowego pedicure. Wiktoria robi zdjęcia naszym rozcapierzonym palcom u stóp i natychmiast wysyła mamie.

Po południu moja towarzyska wnuczka dorywa nową koleżankę. Po godzinie także kolegę. Szczelnie ogrodzony teren ośrodka, plac zabaw i zarośnięta pnączem altanka z ławeczkami załatwia sprawę. Młodzież błyskawicznie zacieśnia więzi towarzyskie rąbiąc zakazane na co dzień chipsy. Niech jedzą, co tam, wakacje są przecież. Mamy z mężem czas dla siebie. Też rąbiemy chipsy i sączymy zimne piwo w małych ilościach, bo dziecko powierzone naszej opiece zobowiązuje.

Nazajutrz wybieramy się do miasta. Chociaż raz trzeba zaliczyć koszmarnie drogą rybę z frytkami, lody o egzotycznych smakach i gumowate gofry z bitą śmietaną z tuby. Spacerujemy po porcie, przyglądamy się kolorowym kutrom rybackim nadgryzionym zębem czasu i jednostce ucharakteryzowanej na siedemnastowieczny szkuner piracki. Taka nowa atrakcja turystyczna. Potem szukam po sklepach szkła powiększającego i żałuję, że nie wzięłam z domu. Po co ci ta lupa, zastanawiają się mąż i wnuczka. Tajemnica. Kupuję szkiełko i przy okazji komplet farb plakatowych, cienkie pędzelki i trzy buteleczki lakieru bezbarwnego do paznokci. Będziemy malować, super, cieszy się umiarkowanie Wiktoria. Nie mamy papieru do malowania, zauważa. Papier nie będzie potrzebny. Zdziwiona. A ja mam w głowie gotowy plan.

Na plażę wychodzimy zawsze dość wcześnie. Lubię tę godzinę zupełnej pustki dookoła. Wiktoria idzie tym razem niechętnie. Jej nowi kumple, Lenka i Marcin, mają przyjść później. Moja wnuczka wierci się na kocu niecierpliwie. Wyjmuję lupę, o której zapomniała. Zaczynamy oglądać przypadkowe kamienie, obnażając ich prawdziwą naturę. Połyskliwe naloty, żłobienia, syntezy faktur i kolorów na maleńkich powierzchniach. Pozornie jednokolorowy kamień, pod szkłem odkrywa wielobarwne smugi i plamy. Powiększamy lupą ziarenka piasku, które z nowej perspektywy jawią się niczym maleńkie kamyki w różnych odcieniach szarości, żółci i brązu. Spędzamy nad szkłem czterdzieści minut. Zjawiają się Lenka i Marcin z rodzicami. Dorośli kiwają nam przyjaźnie głowami, ale rozbijają swoje plażowe obozowiska w przyzwoitej odległości. Bo mogą. Na tej plaży jest dużo wolnej przestrzeni.

Wiktoria biegnie do kolegów z lupą w ręku. Siedzimy z mężem na leżakach i obserwujemy dzieci, które wyrywają sobie z rąk szkło powiększające. Rozgarniają piasek, badają podłoże, po chwili biegną nad brzeg. Zanurzają lupę w wodzie. Wygrzebują z mokrego piachu jakieś glony. Patrzą po kolei. Potem oglądają własne dłonie, stopy, twarze nawzajem. Co chwila wybuchają śmiechem. A gdzie te ich magiczne smart fony za setki złotych, mruczę do męża. Ile kosztowała lupa? Dobre pytanie. Piętnaście złotych.

Pogoda się pogorszyła. Jest pochmurno i chłodno. Na szczęście nie pada. Wiktoria spędza dużo czasu z rówieśnikami. Jest w swoim żywiole. Grono „młodszej” młodzieży powiększa się z dnia na dzień. To już niezła banda. Odrabiam zaległości w lekturze. Kiedy po dwóch dniach wraca słońce, idziemy na plażę. Ale po obiedzie zostaniemy w ośrodku, dobrze babciu? Wedle życzenia, księżniczko. Znowu zbieramy kamienie, ale wyjątkowe. Muszą by duże i płaskie. Po co takie? Bo dużych i płaskich jeszcze nie mamy. Sprawa załatwiona, a mój plan czeka na realizację.

Wiktoria zadymia z dzieciakami, a ja przygotowuję świeżo zebrane kamienie. Czyszczę je z piachu, oglądam, badam dotykiem powierzchnie. Jak przyjemnie trzymać je w rękach, gładzic. Takie proste czynności uspokajają. Kiedy układam jeden na drugim, wydają ciche, ciepłe odgłosy, stłumione postukiwania podobne w brzmieniu do uderzeń deszczowych kropel o dach. Kładę kamienie na stole, obok farby i pędzle. Wika wpada na kanapkę z dżemem i zawisa nad blatem. Błysk w oku i już wie. Kamienie można malować? Jak wszystko inne, księżniczko. A kto zabroni pomalować, na przykład banana, butelkę z wodą czy klapę od deski sedesowej? Fakt. Śmiejemy się. Zachęcam wnuczkę do pierwszej próby. Wybiera kamień i trochę nieśmiało dotyka go pędzlem umoczonym w farbie. Farby są akurat – odpowiednio gęste, nie spłyną z nieprzepuszczalnej powierzchni. Pierwszy kamień w kwiatki, a w cóż by innego. Drugi… zaskoczenie: flaga narodowa. No, co? Mam teraz taką flagę, jak nikt inny. W porządku. Zaraz wracam, woła moja postrzelona wnuczka. Po kwadransie wraca z Lenką i Marcinem. Szybko przybywa kompozycji (motylki, morskie widoczki, samochód, piesek, kotek, kolorowe kropki, paski), błyskawicznie ubywa kamieni. Tłumaczę, że po wyschnięciu, warto pociągnąć obrazki lakierem bezbarwnym, żeby były trwalsze. Tak więc jutro pracy ciąg dalszy

Następnego dnia, po śniadaniu puka do naszego domku Lenka. Trzyma przed sobą kiść bananów. Robię kwadratowe oczy. Wika wciąga ją do środka i szykuje farby. Nie wierzę! Sprzedała Lence pomysł na malowanie bananów! Moja krew. Uśmiecham się pod nosem. Dziewczyny siedzą i malują banany, a mój mąż w milczeniu śledzi ich poczynania. W końcu pyta, czy to mój pomysł. W sumie mój, ale taki luźny. No, to masz „luźny”. Malowanie na żarciu, ja pierdzielę – szepcze do siebie. Z wyraźnym podziwem. Pękam z dumy. Banany są śliczne, tęczowe, w grochy, w kwiaty, w chmury i słońca. Wiktoria informuje mnie, że kiedy wyschną, pokażą je wszystkim, a potem zjedzą. Szkoda, ale to trochę tak, jak z mandalami. Usypuje się je pracowicie z kolorowego piaseczku z jednoczesnym zamiarem zniszczenia ich tuż po zakończeniu dzieła. Dobrze chociaż, że kamieni nie zjedzą.

Mama Lenki gratuluje mi kreatywności. Uśmiecham się skromnie, przenoszę dla ścisłości zasługi na dzieci, ale wiem przecież, że malowane kamienie są naprawdę super, a malowane banany po prostu podbiły moje serce. Jak znam Wiktorię, po wakacjach jej rodzice i my, zostaniemy szczęśliwymi posiadaczami malowanych klap na sedesach. I dobrze. Pociągnie się lakierem i będą takie oryginały, że klękajcie narody.

W przeddzień wyjazdu szykujemy upominki dla mamy i taty Wiktorii, dla drugiej babci i cioci. W kuchni ośrodkowej jadłodajni proszę grzecznie o kilka słoiczków, dziękując przy okazji za pyszne jedzonko i miłą obsługę. Przygotowanie upominków jest łatwe i przyjemne. Mineralny przekładaniec. Na dno każdego słoika idzie warstwa piachu z plaży, a potem kilka warstw małych kamieni. Każda warstwa w innym kolorze, po samą zakrętkę. Ustawiamy słoiczki na baczność w tekturowym pudełku w bagażniku samochodu, mając nadzieję, że w drodze nic się nie zepsuje.

Ostatniego dnia niebo jest trochę zachmurzone. Idziemy na plażę pożegnać się z morzem. Zawsze to robię, kiedy wyjeżdżam z wybrzeża. Te białe, nieszkodliwe chmury prowokują mnie do pożegnania innego, niż zwykle. Wszyscy troje kładziemy się na kocu i patrzymy w niebo. Obłoki przesuwają się na błękitnym tle zmieniając leniwie kształty. Gapimy się na nie i doszukujemy się w nich rozpoznawalnych form. Zwierzęta, smoki, twarze, pojazdy. Wciągająca zabawa, ale Wiktoria gna jeszcze do nowych znajomych. Wymieniają się numerami telefonów i adresami mailowymi. Dziesięć dni każdemu minęło zbyt szybko. Jak zwykle na urlopie.

Białe wieloryby

Dzisiaj chmury są jak wieloryby,

suną w górze całymi stadami.

To nie szkodzi, że tylko na niby,

że naprawdę są tylko chmurami.

Tutaj płetwal błękitny, a biały

niesie niebo na końcu ogona.

A tam humbak długimi płetwami

dotknął dachu na wieży kościoła.

Trzy delfiny świetliste i smukłe

płyną wolno w lipcowym upale.

Są spokojne i trochę są smutne,

bo nie mogą poskakać przez fale.

Kiedy niebo za morzem zatęskni,

morskie kształty nadaje obłokom.

To jest chwila niezwykła, bo wtedy

wieloryby wędrują wysoko.

Agro plan mamusi i tatusia

Wakacje są dla dzieci. Należą im się, jak psu buda. Dzieciństwo jest relatywnie krótkim okresem w życiu człowieka, a te dwa miesiące intensywnej, dzikiej swobody przez kilkanaście lat z rzędu powinny pozytywnie naładować akumulatory danego osobnika na resztę jego obecności na tym łez padole. Przynajmniej hipotetycznie. Wakacje, to potężny ładunek miłych wspomnień i cennych doświadczeń, który niesie się blisko serca przez dorosłość. Dlatego ma być rodzinnie i plenerowo. Żadne tam przedszkola dyżurne, przypadkowe opiekunki i „lato w mieście”. 

Misiek jest szczęściarzem, a my jesteśmy szczęściarzami podwójnymi. Jedni dziadkowie mają dom letniskowy pod Radzyminem, drudzy daczeńkę niedaleko Legionowa. Zielone działki naszych rodziców oraz ich, szczególnie latem mocno rozbudzony, instynkt opiekuńczy rozwiązują, nierozwiązywalny dla niektórych rodzin, problem pod tytułem „Jak tanio wyszaleć znużone codzienną rutyną dzieciaki na łonie natury?”. Młody posiada jeszcze dwoje rodziców, którzy z determinacją wyszarpują od swoich pracodawców lipcowe i sierpniowe urlopy.

No, właśnie. Był już z nami nad polskim morzem (tłumy!), w polskiej krainie jezior (drogo i brudno…)  i w chorwackiej krainie jezior z ciepłym morzem w tle. Chorwacja ładna i czysta, ale pokonywanie samochodem setek kilometrów z młodym na tylnym siedzeniu, to transportowa trauma i wstrząsające doświadczenie pedagogiczno – opiekuńcze. Najpierw chichoty, paplanie, podśpiewywanie. Potem cisza. A następnie przez wiele godzin: siusiu/kupa - zamiennie. Mamo, pić. Wody nie chcę. Tato, daleko jeszcze? Jeść - ale nie to, tylko tamto, albo to i tamto. Ani to, ani tamto, najlepiej owamto. Co mam robić? Nudzę się. Za ciepło. Za chłodno. Nie, nie chce mi się oglądać książek. Nudzę się. Tato, daleko jeszcze? Jeść to, popić tamtym. Mamo, pobaw się ze mną w zgadywanki. Gorąco. Niewygodnie. Mamo, opowiedz mi coś. No, nie wiem co… Coś. Ciemno. Duszno. Nie mogę zasnąć. Tato, daleko jeszcze? Pić. Siusiu. Kupa. Tato, dale… Zasypiał. Budził się na postojach nieprzytomny: Gdzie jesteśmy? Daleko jeszcze?

W tym roku, wiosną, przepuściliśmy przez mieszkanie remontowy huragan. Wyrwał z posad stare szafki kuchenne i zdezelowaną lodówkę oraz pralkę, a przy okazji czarną dziurę w domowym budżecie. Meble na wymiar i nowy sprzęt chłodząco – piorący zielonej, wakacyjnej trawki Miśkowi nie zastąpią. Zanim przystąpiliśmy do remontu, postanowiliśmy wybrać się na urlop gdzieś niedaleko i tanio. Polska, bach. Agroturystyka, babach. Bardzo proszę. Ale agroturystyka? Banalne, a przy tym nie zawsze znowu takie tanie. Agro, to młody ma u dziadków na działeczkach. Jednak, nowe miejsca, nowe wrażenia i bodźce  –  to się liczy. Dostaliśmy namiar od przyjaciół - jedźcie, nie pożałujecie, raj na ziemi. Agroturystyka w Wielkopolsce, pod Gnieznem. Tanio. Niech będzie, co tam. Przyjaciele nie wsadzą nas przecież na minę. Kombinujemy, żeby młody spędził na wsi zabitej agroturystycznymi dechami cały lipiec. Ja wezmę urlop pierwsza, mąż drugi, a ostatni tydzień spędzimy razem, wszyscy troje. Plan dobry. Nie wiemy, jak miejsce.

W marcu rezerwujemy termin przez telefon. Pani, bardzo miła, zaprasza na wizję lokalną.

Maj - remontowe apogeum, a my jedziemy na rekonesans bez Miśka. GPS prowadzi nas, jak po sznurku. Z asfaltu ciągnącego na Gniezno zjeżdżamy na żwirówkę, potem skręcamy w polną drogą. Z jednej strony łąki, z drugiej las. Podjeżdżamy pod drewniany płot pomalowany na zielono. Przy furtce witają nas pani, miła przez telefon i rozmerdane, uśmiechnięte od ucha do ucha psisko. Ogromne i kudłate. Po chwili wiemy już, że pies nazywa się Buras (Jezu, przegięli z tym agro klimatem, nie ujmując niczego wsiowym Burkom), rasy jest wieloowocowej, łagodny i przyjazny, kocha dzieci. Spoko, lubimy psy. Pani, na oko po pięćdziesiątce, szczupła, ładna. Makijaż bardzo dyskretny, rozpuszczone, szpakowate włosy do ramion. Kolorowa spódnica do kostek, luźna, bawełniana bluzka, rustykalny wisiorek na rzemyku, skórzane sandały na płaskim obcasie. Trochę hippiska.

Wchodzimy w ogrodzone obejście. Trawa, dużo niekoniecznie dokładnie przystrzyżonej trawy. Podwórze ogromne. Z lewej ogród kwiatowy, dalej ogród warzywny i malownicza kępa brzózek. W głębi duży, stary, drewniany dom. Od razu widać, że z historią i z duszą. Pomalowany na brązowo, z pięterkiem, zielonym dachem i gankiem. W oknach seledynowe rolety. Schludnie. Na prawo od domu, stodoła. Typowa, krzywa stodoła z desek poszarzałych ze starości. A za przaśną, surową stodołą, jak w mordę strzelił szlachetna, prześliczna, wdzięcznie przechylona wierzba płacząca na niewielkim pagóreczku. W tle ściana lasu. Podchodzimy bliżej wierzby – w dole spory staw obrośnięty trzcinami, z mini pomostem. Psia krew, głęboka woda bez zabezpieczenia. Zgrzyt. Trzeba będzie objąć młodego wnikliwym monitoringiem. Trudno, to cena za dodatkowy, uroczy widoczek, tym ładniejszy, że po stawie pływa gromada kaczek krzyżówek i kilka łysek.

Pani hippiska, Anna, informuje, że może nas zakwaterować na pięterku (sanitariat na dole), ale skoro zgłosiliśmy się jako pierwsi, a kto pierwszy, ten lepszy, proponuje… stodołę. Żart? Pani studiuje nasze zmieszane miny, uśmiecha się tajemniczo i prowadzi do stodoły. Omijamy koślawe wrota i kierujemy się w stronę bocznych, ciężkich, drewnianych drzwi pod blaszanym daszkiem. Wchodzimy. Szczękami walimy z hukiem o podłogę z jasnych desek. Z wnętrza stodoły wykrojono trzydziestometrowe pomieszczenie z obniżonym, belkowanym sufitem, ścianami w boazerii i wielkim, panoramicznym oknem wychodzącym na pagórek z wierzbą. Naprzeciwko okna kamienny, otwarty kominek na pół ściany.

„Stodólne” wnętrze zostało wyposażone w wiekowe meble z odzysku. Masywny, rzeźbiony kredens z przeszkloną nadstawką, okrągły stół, proste, drewniane krzesła wyścielone kolorowymi poduchami, trzydrzwiową szafę z lat, powiedzmy, pięćdziesiątych ubiegłego wieku, komódkę do kompletu. Na ścianach, kilka dyskretnych, całkiem smacznych grafik (kwiaty, zioła). W aneksie kuchennym, wiejski kredensik z mlecznymi szybami w drzwiczkach i stareńki, wysłużony, ale wdzięczny zlewozmywak z przetartą miejscami, białą emalią. Taki zlew, to wyraźnie zamierzony efekt. Za to dwupalnikowa kuchenka gazowa – nowa i lśniąca. 

W głębi ogromnego pokoju przepierzenie ustawione z kilku wiklinowych parawanów, a za nim… coś niebywałego – dwa szerokie, zabytkowe (chyba!) łoża małżeńskie z wysokimi wezgłowiami, rozdzielone nocną szafką i tkanym z gałganków dywanikiem. Nad łożami makata z jeleniami nad źródłem – żarcik, oko puszczone przez osoby urządzające wnętrze. Między aneksem kuchennym, a sypialnią rozparta wielka, dziwna, obita boazerią szafa (?) pod sufit, z wąskimi drzwiami z porcelanową gałką. Jeszcze jedna szafa? Pani Anna uchyla drzwiczki, zapala światło i… ta ram. Mamy miniaturową łazieneczkę w kremowych kafelkach.

Błyskawicznie zaklepujemy stodołę, płacimy zaliczkę i ustalamy z panią Anną szczegóły naszego pobytu. Posiłki możemy przygotowywać sami lub, w razie chęci, zamawiać u niej domowe obiady. Żegnamy się z właścicielką (nikogo innego nie zauważyliśmy na podwórzu) i łaszącym się Burasem. Ruszamy spod zielonego płotu. Ostatni rzut oka na siedlisko – no, bajka. Klimat rodem z „Domu nad rozlewiskiem”. A jednak są takie miejsca…

Wracamy przez majowe łąki pełne mleczy. Szyby w samochodzie opuszczone, bo ciepło. Wciągamy w płuca tę niepowtarzalną, wiosenną mieszankę zapachów. Węszymy, jak dwa stuknięte króliki. Ziemia, młoda trawa oraz inne zielsko i wiele różnych, bardzo nieokreślonych, ale bardzo miłych woni. Tak więc urlop spędzimy na wiejsko i na przyrodniczo, ale nie na działkowo. Znane nam, aż do znudzenia i trochę gnuśne klimaty letnich siedzib naszych rodziców, zamieniamy na mikroklimat stodoły. Pod każdym względem odległej od miejskiej kołomyi. Wakacje w stylu agro...

Ach, jak pachnie!

Ach, jak pachnie dookoła:

niebo pachnie ciepłym deszczem,

miodem pachnie senna pszczoła,

mokrą ziemią – grządki pierwsze.

Motyl znalazł pączek biały,

który pachnie zagadkowo,

jak perfumy mojej mamy...

Mamo, pachniesz konwaliowo!

Pies buszuje w gęstej trawie,

trąca nosem sto stokrotek.

Mruczek zerknął gdzieś ciekawie:

zwęszył wróbla czujny kotek.

Ach, jak pachną łąki świeże!

Wiosna miesza aromaty

pól, ogrodów, wiejskich ścieżek.

Pachną płoty, pachną kwiaty…

Drzewa porwał wiatr do tańca,

zapachniało wierzbą, brzozą.

Słońce – złota pomarańcza

pachnie też… pomarańczowo.

Opowiedz mi historię

Moja jedenastoletnia wnuczka, Wiktoria, jest pępkiem świata. Jedyne w naszej najbliższej rodzinie dziecko. Moja jedyna wnuczka. Zrozumiałym jest fakt, że ją rozpieszczamy. W zasadzie nie lubię określenia "rozpieszczona", bo na ogół ma ono znaczenie pejoratywne. A przecież, dlaczego dzieci ma się nie pieścić? Przytulać, całować, otaczać miłością, ciepłem? Podążać za nimi, słuchać uważnie, zaspokajać potrzebę akceptacji i bezpieczeństwa? Powiem tak: staram się rozpieszczać Wiktorię w sposób kontrolowany. Moja wnuczka jest rozpieszczona, ale nie rozpuszczona. Dawniej mówiło się - rozpuszczony, jak dziadowski bicz. I każdy rozumiał, z jakim dzieciakiem ma do czynienia. Wiktoria ma swoje humorki, ale które dziecko ich nie ma. Otoczona miłością, rośnie zdrowo i radośnie. Otwarta na ludzi, ciekawa świata, świadoma swoich zainteresowań, wysportowana. Umiarkowanie zdyscyplinowana, z dziecięcym prawem do popełniania błędów oraz incydentalnej samowoli.  Fajna dziewczynka.

Kiedy Wiktoria przebywa pod moją opieką, oddaję jej cały swój wolny czas. Pozdrawiam w tym miejscu wszystkie babcie i wszystkich dziadków, zwłaszcza tych, którzy teraz zapewniają swoim wnukom beztroskie wakacje pod nieobecność zapracowanych rodziców. Skupiam się na jej potrzebach, bo dobrze się z tym czuję i wiem, że tak trzeba. Ale także wymagam od niej sporo, stosownie do wieku i nie zawsze jest sielankowo. Czasami zaiskrzy między nami, jednak funkcjonujemy we wzajemnej, okazywanej przyjaźni.

Moja ukochana i trochę rozpieszczona wnuczka ponad wszystko ceni sobie fizyczną bliskość w, trudnym dla niej od najwcześniejszego dzieciństwa, momencie dnia - zapadania w sen. Cóż, ma naturę sowy i wieczorami odwleka w nieskończoność wykonanie czynności związanych z położeniem się do łóżka. Kiedy w końcu się tam znajdzie, potrzebuje mieć pod głową jakieś ciepłe, bliskie ramię, a przy uchu czyjeś usta sączące szeptem różne opowieści. Historie, jak je określa. Babciu, opowiedz mi jakąś historię. Jeśli chodzi o mnie, nie mogła lepiej trafić. Czasami historię opowiadam wierszem.

Kocia klęska

To opowieść krótka

o kocie z ogródka,

białym, w bure łaty,

puszystym, wąsatym.

I o gnieździe sójek

na sośnie za płotem,

co to miały kłopot

z tym wąsatym kotem.

Bo kocie zwyczaje

każdemu są znane:

nim kot łowy zacznie,

rozgląda się bacznie,

zaczaja się, śledzi,

skrada się z umiarem,

potem skacząc zwinnie

chce chwycić ofiarę.

Kot - wieczny myśliwy

jest czujny, cierpliwy,

i wyraźnie słyszy

najlżejszy szmer myszy...

.............................................................

Gwar w gnieździe na sośnie

ciekawił nieznośnie

kociego sąsiada,

więc na płocie siadał.

Ale każda sójka

z wielkiej troski słynie,

kiedy wiosną w gnieździe

zakłada rodzinę.

Kot swe oczy wlepiał

w gąszcz gałęzi drzewa.

Niepokoił sójki

gotowe do bójki.

Pisklęta podrosły,

już prężyły skrzydła,

gdyby któreś spadło,

to wprost w kocie sidła.

Z wrzaskiem i łopotem

rodzice nad płotem

miotali się w złości

na niechcianych gości.

Ale kot uparty

stroił brzydkie żarty -

ptasie krzyki głośne

miał po prostu w nosie.

Kiedy sójki widzą,

że wróg kpi z nich sobie,

przypuszczają atak,

naraz, zgodnie, obie.

Sfruwają z wysoka,

spadają na kota,

biją go skrzydłami

skrzecząc na świat cały.

Więc zmyka w popłochu.

Ach, jak wstyd jest kotu!

Na nic podglądanie -

dostał tęgie lanie.

Cierpi kocia duma...

No cóż, kto kłopotów

szuka, ten być musi

na nauczkę gotów.

Pisklęta bezpieczne!

A sójki waleczne

zostały na straży,

gdyby się odważył...

Ale kota nie ma.

Siedzi pod schodami,

nie wychyla nosa

i strzyże uszami.

Zaraz przyjdzie do mnie...

Lubię go ogromnie,

ale przyznać muszę:

należało mu się.

- Babciu, to o naszym Lolku, prawda?

- Oczywiście. Historia absolutnie prawdziwa. Znasz naszego kocura. Nawet wtedy, gdy ma pełny żołądek, zasadza się i próbuje polować. Taka jest kocia natura.

W pokoju panuje półmrok. W kącie pali się mała lampka. Przytulam się do wnuczki i słyszę, jak dwieście razy wcześniej:

- Babciu, opowiedz mi historię.

- Wesołą, czy smutną?

- Wszystko jedno.

- To dzisiaj będzie smutna.

- Bardzo smutna?

- Tylko trochę. Dasz sobie z tym radę. To będzie historia o drzewach.

- Prawdziwa?

- Sądzę, że tak, choć może nie dla każdego oczywista.

- Przed oknem mojej sypialni... - zaczynam.

- Tu, na wsi?

- Nie, w Warszawie. Otóż, przed oknem rosły dwa drzewa. Wierzba płacząca i klon. 

- Tam nie ma drzew.

- Teraz jest tylko jedno. Taki wysoki klon. Rośnie po prawej stronie od okna. Tak się przyzwyczaiłaś do jego obecności, że już go nie zauważasz. To normalne.

- Ale ty zauważasz.

- Ja, tak. Wiesz, że interesuję się drzewami. Lubię na nie patrzeć i zawsze mam je policzone w swoim otoczeniu.

- No, tak...

- Moja historia zaczyna się w momencie, kiedy przed oknem rosły jeszcze dwa drzewa. Klon po jednej stronie wąskiej, asfaltowej alejki, wierzba po drugiej. Drzewa dotykały się gałęziami, tworząc nad alejką liściasty daszek. W upalne dni panował tam przyjemny, chłodny cień. Stała nawet ławeczka, na której chętnie siadali starsi ludzie z osiedla. Prosty, jak żołnierz na warcie klon, wyciągał do wierzby swój największy i najgrubszy konar, a ona cała przechylała się z wdziękiem ku niemu, podając mu delikatne, giętkie gałązki. 

Kiedy patrzyłam na te dwa drzewa, czułam, że są sobie bliskie. Trzymały się przez cały czas za ręce. Nawet zimą, kiedy gałęzie zostawały nagie. A przecież nie od razu tak było. Drzewa rosły w pewnym oddaleniu od siebie. Dzieliła je alejka. Przez wiele lat tylko patrzyły na siebie. Z upływem czasu ich gałęzie zdążające ku sobie, były coraz bliżej, aż w końcu spotkały się. Wzruszał mnie ten widok. Wydawało mi się, że widzę parę zakochanych drzew. Ona, czyli wierzba z burzą zielonych, spływających na dół, zielonych włosów i on – silny, zdrowy klon podający swojej ukochanej mocne ramię.

Pewnego dnia wracałam zmęczona z pracy do domu. Już z daleka coś nie pasowało mi w wyglądzie podwórza przed domem. Podeszłam bliżej i stanęłam w miejscu przerażona. Nie było wierzby. Po prostu nie stała już przy alejce. W miejscu, gdzie rosło drzewo, bielił się w trawie krąg świeżo ściętego, grubego pnia. Klon stał opuszczony, dziwnie nie pasujący do pustego miejsca po drugiej stronie alejki. Wierzba była jego dopełnieniem. Teraz u podnóża klonu krzątali się ludzie, którzy ją ścięli. Układali na trawie jej smutne szczątki: pokrojony w plastry pień i pocięte na kawałki gałęzie z jeszcze świeżymi, zielonymi liśćmi.

Podbiegłam do grupki pracowników, żeby dowiedzieć się, dlaczego przyszli wyciąć taką piękną, bujną wierzbę. Kiedy z nimi rozmawiałam, miałam łzy w oczach. Pewnie byli zdziwieni, że dorosła kobieta rozpacza nad ściętym drzewem, ale trudno mi było opanować emocje. Dowiedziałam się, że specjalista od drzew ocenił wierzbę, jako obiekt zagrażający bezpieczeństwu ludzi. Ponoć była stara i krucha, i w każdym momencie mogła się przewrócić na alejkę. Lubię drzewa, ale nie jestem specjalistą od nich. Nie zauważyłam, żeby wierzba nosiła oznaki próchnienia. Na pierwszy rzut oka wyglądała zdrowo. Ale stało się – klon stracił swoją ukochaną. Bardzo mu współczułam.

Wieczorem przez okno spojrzałam z żalem na płaski pień po wyciętej wierzbie. Pod samotnym klonem piętrzyła się zielona sterta wierzbowych gałęzi. Nikt ich jeszcze nie zabrał. Noc była cicha – pogodna i bezwietrzna. Bladym świtem obudził mnie potężny trzask i łoskot. Zerwałam się z łóżka i podeszłam do okna. Nie wierzyłam własnym oczom. Od pnia klonu odłamał się jego najgrubszy konar, ten sam, którym drzewo dotykało swojej ukochanej. Leżał teraz na jej ściętych szczątkach, wielki, poszarpany w miejscu, gdzie się złamał. Na pniu klonu ziała wielka, jasna rana.

Byłam wstrząśnięta. Co mogło spowodować upadek konara? Nie było najlżejszego wiatru. Klon był zdrowy i silny. Czy tak rozpaczają drzewa? – pomyślałam. Klon w oczywisty sposób nie godził się z odejściem wierzby. Zrzucając na nią konar, chciał jej dotknąć po raz ostatni. Nie wróciłam już do łóżka. Zaparzyłam kawę i piłam ją stojąc przy oknie. Przez długą chwilę patrzyłam na to wzruszające pożegnanie zakochanych drzew.

Rano przyjechała ekipa sprzątająca i zabrała stertę gałęzi. Większe z nich pocięto na miejscu piłą łańcuchową na mniejsze kawałki, żeby łatwiej było je załadować na ciężarówkę. Pewnie nikt nie zwrócił uwagi, że wśród szczątków wierzby znalazł się konar innego drzewa. Myślałam, że klon po utracie tak dużej części swojej korony będzie chorował, zmarnieje, a może nawet uschnie. Drzewo dało sobie radę i rośnie do dziś. Trochę zdeformowane, odchylone od alejki. Zupełnie tak, jakby odwracało się plecami do miejsca, gdzie rosła wierzba, żeby nie patrzeć na pusty trawnik. Wydaje mi się taki samotny, opuszczony, tym bardziej, że drzewa żyją długo i długo będzie tak stał zastygły w swoim smutku.

Skończyłam swoją opowieść. Wiktoria przez chwilę w zamyśleniu wpatrywała się w ścianę nad moja głową.

- Babciu, czy drzewa czują?

- Wierzę, że tak. Gdybym myślała inaczej, nie opowiedziałabym ci tej historii.

- A, kiedy ścinają drzewo, to je boli?

- Mam nadzieję, że nie. Badacze roślin odkrywają coraz więcej zaskakujących szczegółów dotyczących ich życia. Niektórzy z nich twierdzą, że rośliny coś czują, ale inaczej niż ludzie i zwierzęta. Wydaje mi się, że to prawda. Przecież żyją, rosną, zmieniają się. Mają swoje potrzeby. Bez wody i światła umierają. Wiosną budzą się z zimowego snu. Nie są martwe.

- To była smutna historia.

- Uprzedzałam.

- To może teraz jakaś wesoła? Może być króciutka.

Wiedziałam, że historia o drzewach poruszyła moją wnuczkę. Nie zawsze należy chronić dzieci przed dramatycznymi opowieściami. Nie przerażającymi, okrutnymi, ale dającymi do myślenia. Dzieci potrzebują wzruszeń i refleksji. To jedna z form kształtowania wrażliwości. Czeka je prawdziwe życie, również w swoim smutnym wymiarze. Ale teraz poczułam, że Wiktoria pragnie usłyszeć przed snem coś lżejszego, krzepiącego. Na poczekaniu wymyśliłam jakąś śmieszną, głupawą historyjkę. To musiało jej wystarczyć na ten wieczór. Po chwili zasnęła. Wierzę, że moja prawdziwa historia o zakochanych drzewach zostawi ślad w jej pamięci.

Drzewa zimą

Ciekawe, co też zimą drzewo, drzewu powie?
- Chyba zmarzłeś mój drogi i gorzej z twym zdrowiem,
bo drżałeś bardzo w nocy. Czyżby to angina?
- No cóż, przyjacielu mój, przyszła sroga zima.

Na grzbiecie brak nam chocby najlichszej koszuli.
Liście spadły jesienią, to czym się otulic?
Nasze gołe gałęzie mroźny wiatr tarmosi.
Może kogo o czapkę i szalik poprosic? -.

Nie, to wszystko nieprawda i bajka zmyślona!
Drzewo zimą nie marznie, jak na drzewie wrona.
Smacznie śpi w mroźne noce i białymi dniami,
otulone po uszy śnieżnymi kołdrami.

Śnią mu się sny pogodne, słoneczne, złociste.
Śni mu się jasne niebo i zielone liście,
ptasie gniazda i pszczoły brzęczące donośnie.
Śpi spokojnie i marzy cichutko o wiośnie.

Przyrodnicze banały mamusi

Ech, wiosna w pełni. Zieleń kipi, kwiaty pachną, ptaki śpiewają, robale się uwijają... Za tydzień, dwa pojawią się tabuny komarów, cholera. Pająki zaczną włazić do domu (koszmar). No, ale dobrze, okej, jest wiosna, lato prawie, słońce, zapachy, dźwięki. Pogoda niezła - wypada iść do lasu, młodemu kawałek natury pokazać. Młody ma 5 lat, nazywamy go Miśkiem i na bank nie pamięta wiosennego spaceru do lasu z ubiegłego roku. Mąż w podróży służbowej - wybierzemy się na dłuższy spacer bez taty. Tylko ja i mój duży, mądry synek. Odświeżę mu wspomnienia, dostarczę wrażeń, pobudzę wyobraźnię naturalnym pięknem przyrody. Ja wpadłam na ten pomysł, ja - świadoma, odpowiedzialna matka.
- Misiek, mam dla ciebie niespodziankę - jedziemy na wycieczkę... żadnych pytań, niespodzianka, to niespodzianka.
- Ale mamo, powiedz.
- NIE.

Jest las. Do lasu, to każdy zmotoryzowany w Polsce ma niedaleko. Wchodzimy we dwoje we wszechogarniającą zieleń... nie, właściwie zieloność. I ten pierwszy moment - odruchowo zamykam usta, nawet trajkoczący Misiek (mamo - gdzie ta niespodzianka - a dokąd idziemy - mamo - co teraz - co będziemy robić - pobawimy się - w co się pobawimy - mamo - mamo - mamooo...) także milknie. Większość średnio wrażliwych mieszczuchów tak ma - wkraczamy do lasu i czujemy podświadomie, że nasze ludzkie paplanie stoi w dysonansie z niezliczonymi ptasimi głosami zwielokrotnionymi echem. Jak to mawiała moja babcia - głos słychać, osoby nie widać. Rzesza ptaków kryje się w gałęziach drzew drąc się we wszystkich możliwych tonacjach, a my je tylko słyszymy. I jak jeszcze słyszymy! Może właśnie to jest takie niezwykłe i onieśmielające. Posmak tajemnicy. Przez chwilę idziemy w milczeniu. Z każdym krokiem oddalamy się od łoskotu szosy, z której zjechaliśmy na skraj lasu. Jeszcze kilka metrów i nie słychać nawet odległego szumu samochodów. Las nas wchłonął, zamknął się za nami. W pierwszej chwili budzi się we mnie uczucie z pogranicza zachwytu i niepokoju. Jak pięknie! Jak pachnie! No tak, jednak jestem tu sama z dzieckiem. Patrzę do przodu - zieleń, oglądam się przez ramię - zieleń. Spróbowałabym się zakręcić wokół siebie kilka razy i już nie byłabym pewna, z którego kierunku przyszliśmy. Ale ogrzany słońcem, pulsujący ptasim śpiewem las jest przyjazny. Oddycham głęboko i przymykam oczy.

- Mamo, daleko jeszcze? Pytanie młodego wyrywa mnie z niemego zachwytu. To pytanie pada z ust Miśka w różnych sytuacjach związanych z pokonywaniem przestrzeni. Należy do zbioru pytań męczących. Gdzie byś nie przemieszczał się ze swoim potomkiem, człowieku i co byś nie odpowiedział, dla dziecka i tak zawsze będzie daleko, a po drodze długo i nudno.
- Daleko jeszcze? - naciska młody.
- No, właśnie jesteśmy - odpowiadam. - W lesie - dodaję dla ścisłości.
- Byliśmy tu rok temu, pamiętasz? Misiek patrzy na mnie podejrzliwie.
- Nie pamiętam... no, może trochę pamiętam. Co mam robić?
Ręce po prostu opadają! Dzieci, to wieczna zagadka. Las wokół, jak rozświetlona katedra. Kolumny drzew. Powódź zieleni. Ocean dźwięków, od których kręci się w głowie, a ten mnie pyta, co ma robić.
- Patrzeć synu, patrzeć i słuchać. I oddychać pełną piersią. Misiek zerka na mnie niechętnie, po czym szybkim ruchem podnosi z ziemi spory patyk i przymierza go do biodra. Robi kilka kroków opierając się na nim jak na lasce.
- Popatrz mama, jestem kulawy, jestem kulawy. Czuję, że jako odpowiedzialna i świadoma matka, muszę stanąć na wysokości zadania.
- Stop, wyrzuć ten patyk. Rozejrzyj się, Misiek, dookoła. No, stań spokojnie i popatrz. Pięknie, prawda? Tyle zieleni, tyle różnych drzew i liści. A wiesz, że patrzenie na zieleń uspokaja.
Mój syn nieruchomieje zagapiony na, że tak powiem widok ogólny. Patrzy przez chwilę przed siebie, w zieloną perspektywę prostej, leśnej drogi. Dobrze jest, myślę, załapał. Po dziesięciu sekundach Misiek nagle rusza przed siebie kłusem, zawraca, obiega mnie, podnosi upuszczony wcześniej patyk i mierząc nim we mnie, jak szpadą pyta:
- Co będziemy robić w tym lesie?

Czy ja mam niedorozwinięte emocjonalnie, niewrażliwe dziecko? Tak pięknie dookoła, a on... Nie widzi tego, nie czuje? Wyrośnie mi jeszcze na ślepe i głuche na naturę miejskie zwierzę. Na takiego przyrodniczego tępaka. Szkoda słów. Jeszcze się nie poddaję.
- Synku, popatrz tutaj, na te wysokie drzewa. Mają takie świeże listki.
Młody najpierw błądzi nieprzytomnym wzrokiem dookoła. Potem zadziera na chwilę głowę.
- A jakie to drzewa?- pyta.
 - To są te, no... Dęby? Nie, jakieś inne te liście. Może jesiony. Rosną takie drzewa w lesie... chyba. No, nie wiem sama. Sprawdzimy później w komputerze.
- Aha - bąka z roztargnieniem Misiek zajęty już pilnym studiowaniem drugiego patyka podniesionego z ziemi.
Trochę mi głupio. Czuję lekką irytację. Gdzieś prysnął mój pierwszy zachwyt. Chciałam go podzielić z synem... Cóż, to w końcu małe dziecko. Widocznie muszę jeszcze poczekać.

Misiek bryka po zielonej drodze, jakby nieświadomy niezwykłego zjawiska, jakim jest las. Trudno, chłonę to piękno absolutne sama. Pieszczę oczy widokiem, a nos zapachami. Widzę młodego w odległości dziesięciu metrów przed sobą. Stanął nagle. Nachyla się, przykucnął. Kolejny patyk - myślę. Podchodzę bliżej mając Miśka na oku. Kuca nieruchomy wpatrując się w pobocze ścieżki. Rączki schowane za plecami... O, coś go mocno zajęło, znam tę pozę. Młody podnosi na mnie wzrok. Oczy, jak spodki.
- Mamo, zobacz, co znalazłem. Nachylam się nad ścieżką. No, jest obiekt zainteresowania. Lezie poczwara czarna z granatowym połyskiem. Pełno tego w lesie. Niby pełno, ale młody jest jeszcze młody i mógł tego w swoim krótkim życiu nie widzieć.
- To żuk gnojarz - mówię.
- Żuk, jaki? - pyta Misiek.
- Gnojarz.
 - Gnojarz - szepcze Misiek. - Piękny - stęka nachylony. Czy ja wiem, myślę. Jak na takiego, co żyje z końskiej kupy, to może i tak.

Gdzieś, kiedyś usłyszałam, że piękno jest w oku patrzącego. Mój syn jest ślepy na oszałamiający obraz lasu, a zachwyca się robalem. Ale spójrzmy na to inaczej. Mój syn jest mały i niedoświadczony - nie ogarnia lasu. Las jest dla niego za wielki, za różnorodny. Mój mały syn dobrze się czuje ze szczegółem. Z wybranymi elementami ogromnego zjawiska. W drodze przez las towarzyszy mu patyk, a uwagę skupia na żuku.
- Mogę go dotknąć? - pyta młody wyciągając rączkę w stronę żuka.
- Może lepiej nie - mówię z wahaniem.
- Gryzie? - cofa nagle rękę, ale patrzy na robala z jeszcze większym zainteresowaniem.
- Nie, ale siedzi na kupie.
- Błee.
- Właściwie, to robi z niej kulki, zakopuje w ziemi i składa w nich jajeczka. Małe żuczki, takie larwy, wylęgają się i mają zapas jedzonka. Rąbią te kulki i rosną zdrowo.
 - Błee.
- Wiesz Misiek, zależy co, kto lubi.
- A on jest umazany tą kupą? - brnie dalej młody.
- Szczerze mówiąc, nie widzę.
 -To mogę go dotknąć? A niech tam dotknie. Gorszych rzeczy dotyka gdzie indziej, na przykład rączki wózka w hipermarkecie. Mam w samochodzie żel antybakteryjny, to mu później łapki zneutralizuję.
- Możesz, ale delikatnie, bo to małe stworzenie.
Żuk powoli lezie przed siebie, sunie jak mały czołg. Misiek dotyka go palcem i zaraz zabiera rękę. Żuk przedziera się przez trawę trochę chwiejnie, jakby był lekko wstawiony. Nic go nie obchodzą nachylone nad nim gigantyczne twarze, ani monstrualny paluch, który właśnie wylądował na jego pancerzyku. Żuk ma swój świat i swoje powinności. Skręca ze ścieżki w las, a Misiek za nim na kolanach. Ja na kolanach za Miśkiem. Odprowadzamy go do najbliższego jałowca, potem znika nam z oczu.
- No i nie ma robala - stwierdzam podnosząc się z kolan i strzepując z włosów igły. Chwała Bogu, że nie trafiłam twarzą w jakąś pajęczynę, bo Misiek zobaczyłby drugą naturę mamusi. W zetknięciu z pajęczyną, a co gorsza z pająkiem, tracę zdrowy rozsądek, a mam być przecież dla syna przykładem racjonalnego myślenia i działania.
- To jest owad - mówi z przekonaniem młody.
- Co, owad? - pytam mało przytomnie.
- Ten żuk. To owad, nie robal. Gapię się na syna zaskoczona.
- Pani w przedszkolu powiedziała, żeby na owady nie mówić robaki.
- Dooobrze... - bąkam.
- Owady mają sześć nóg - mówi młody stanowczo. - Żuk miał sześć, policzyłem. To owad - kończy i rusza przed siebie z kopyta trzymając patyk, niby kierownicę roweru. Stoję, jak głupia. A, niech mnie. Tego się nie spodziewałam. Taka wiedza u młodego? Ale mądrala jeden. O, taki mądry, a biegnie przede mną jak wariat, jak źrebak w radosnym galopie.
- Mamooo, wracamy? - wrzeszczy.
- Wracamy!
Więc wracamy. I tak mi jakoś lekko na sercu. I przestaję się napinać. I śmieję się cicho do samej siebie. "To owad, nie robal". No, no.

W samochodzie młodemu kleją się oczy. Zaraz zaśnie, bo trochę się zmachał, a i widział to i owo. "To owad, nie robal" - wraca do mnie. Kręcę głową. Z zaskoczenia, czy podziwu?
- Śpisz? - pytam Miśka.
- Jeszcze nie... Fajnie było... Ale ten żuk, mamo, to szedł przez trawę jak przez dżunglę prawdziwą. Takie trawki małe dla nas, a dla niego drzewa ogromniaste. Opowiem tacie o tym żuku. Żuku... żuku... Nie mów mamo! Ja sam. Gówniarzu! - woła radośnie. Wybucham śmiechem.
- Dobrze? Tak, mamo?
- Tak, synku.

Smok

Czyś ty potwór? Czyś ty smok?

W tył ze strachu robię krok,

łap bez liku, jakieś rogi,

idzie do mnie. Dalej, w nogi!

Niespokojny cały drżę.

A jak on napadnie mnie?

Wielkie szczęki, brzuch jak beczka!

Pozostaje mi ucieczka.

Smok rozpłynął się jak duch.

Znów odwagi mam za dwóch,

chodzę po zielonej łące

z moim szkłem powiększającym.

A pod lupą nawet pchła

większa zdaje się od psa.

Kiedy owad jest tak blisko,

to nie owad. To zjawisko!

Na mój palec właśnie wszedł,

główka, czułki, nóżek sześć,

pancerz na nim lśni tęczowy –

oto cały żuk łąkowy.

Naprzód sunie - z palca zszedł

i znikł w trawie. No to cześć!

Nie wie, idąc raźnym krokiem,

że pod szkłem był strasznym smokiem.